Acele Kamulaştırma

ACELE KAMULAŞTIRMA

Acele kamulaştırma, olağanüstü şartların varlığı halinde idarenin olağan kamulaştırma işlemi için yapması ve beklemesi gereken bazı süreçleri sonraya bırakarak, kişilere ait taşınmazların derhal kamulaştırmasına olanak sağlayan istisnai bir kamulaştırma yöntemidir.

Acele kamulaştırma için, gerçekten de bir acelelik hâli gerekir. Öyle ki kamulaştırmanın olağan usullerle yapılmasında kamu faaliyetleri ciddi biçimde aksayacaksa, gecikme sebebiyle kamu yararı zarar görecek veya ortadan kalkacaksa bu durumda acele kamulaştırma usulü uygulanabilecektir. Acele kamulaştırma da kamulaştırma işlemi gibi kamu yararı gerekçe gösterilerek kişilere ait mülkiyet hakkını ortadan kaldırır. Fakat kamulaştırma adli ve idari süreçlere tabii tutulmuşken , acele kamulaştırmada ise bu usüllere uyulması çeşitli sakıncalar yaratabileceğinden, kamunun büyük zararlara uğramasının önlenmesi amaçlanmıştır.

ACELE KAMULAŞTIRMANIN UNSURLARI

Acele kamulaştırma, Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenmiştir. Maddenin acele kamulaştırmanın işletilme esaslarını etraflıca düzenlemekten ziyade kuruma ilişkin bir çerçeve çizen mahiyeti sabit olmakla birlikte, acele kamulaştırmaya ilişkin genel kurallar barındıran tek kanun hükmü olmasıyla esas hukuki dayanağı oluşturur.

Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesinde ilgili düzenlemenin geniş yorumlanarak bir istisnai usul olan acele kamulaştırmanın özel kanunlarla yetki verilen idarelerce, somut olayın olağanüstülüğü gözetilmeden ve aceleliğe ihtiyaç duyulup duyulmadığı incelenmeden bu usulü uygulanması, usulün tabiatına aykırı olacaktır. Her ne kadar Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi özel kanunlarla öngörülecek durumlarda acele kamulaştırma yapılabileceğine hükmetmiş olsa da, önceden bu yönde çıkarılmış özel kanunların uygulanmasına ilişkin Danıştay içtihatlarına göre “olağanüstü durumlar” ifadesi, her somut olayda bir olağanüstü durumun varlığının araştırılmasını gerektirmektedir.